Tarih: 08.03.2021
Yazar: Süleyman Mansuroğlu
Ortalama Okuma Süresi: 4 dakika
Neden saldırganlık ve güç değil de nezaket insanların gelişmesine yardımcı oldu? Evrim Antropoloğu Prof. Brian Hare ve bilim yazarı Vanessa Woods, “en güçlü olanın hayatta kalması” fikrinin neden yanıltıcı bir fikir olduğunu açıklıyor.
İnsan doğası hakkındaki görüşlerimiz, toplum olarak yaptığımız neredeyse her şeyi şekillendiriyor. Kimi iyileştirip kimi göz ardı edeceğini, kimi koruyup kime zulmettiğimizi. İnsanın doğası ile ilgili hiçbir görüş “en güçlü olanın hayatta kalması” görüşünden daha fazla zarar vermedi. Başlarda öjeni hareketini doğurdu ve şimdi her türlü ırkçılığı ve ayrımcılığı destekliyor.
Ancak genel düşünce olarak en güçlü, en büyük ve en acımasız olanın üstünlüğünü ortaya koyan “en uygun olanın hayatta kalması” trajik bir yanlış anlaşılmadır. Darwin’e ve diğer biyologlara göre, ‘uygunluk’ yalnızca geride bıraktığınız çocuklarla ilgilidir. Asla bunun ötesine geçmek niyetinde değildir.
Araştırmacıların kullandığı uygunluk terimine göre, arkadaşlığın yaşamın en büyük başarılarının anahtarı olduğunu defalarca göstermiştir. Çiçekli bitkiler, hayvanları tozlaşmaya davet ederek hızla gezegenin her köşesine yayıldılar
Çırçır balıklar, diş parazitlerini yemelerine izin veren çok daha büyük yırtıcı balıkların dişlerinin arasına rahatça dalar. Ve köpekler, en cana yakın olanın hayatta kalmasının nihai örneğidir- evcilleştirme yoluyla daha dostça hale geldiler ve bizim dışımızda gezegendeki en başarılı memelilerdir.
En yakın primat kuzenlerimiz, bonobolar ve şempanzeler bile dostluğun nasıl kazandığını gösteriyor.
Şempanzelerde, alfa erkek tepeye tırmanır ve grup arkadaşlarını testislerini öptürerek tüm teslimiyetlerini işaret etmeye zorlar. Yaptıkları kavgalar ölümcül olabilir. Gücünü kadınları tekeline almak ve diğer erkeklerden daha fazla çocuğa sahip olmak için kullanır.
Bonobolar bunların hiçbirini yapmaz. Şimdiye kadar hiçbir bonobo grubunun bir alfa erkeğe sahip olduğu gözlemlenmedi. Bunun yerine, erkeklerden daha küçük olan dişiler, herhangi bir bonobonun grubu yönetmesini engellemek için bir koalisyon oluşturur.
Yolunu almak için güç kullanan bir erkek, üstesinden gelemeyeceği bir kadın ittifakı tarafından karşılanacak ve daha sonra onunla çiftleşmeyi reddedecek. Erkek saldırganlığı işe yaramaz ve sonuç olarak hiçbir bonobonun başka bir bonoboyu öldürdüğü görülmemiştir.
Biyolojik ‘uygunluğa’ bakarsak, üreme başarısı en yüksek olan kimdir: alfa şempanzeler mi yoksa daha dost canlısı erkek bonobolar mı? En başarılı bonobo erkeklerinin, en despotik şempanzelerden bile daha fazla yavru bıraktığı ortaya çıktı.
Sosyal izolasyon döneminde, arkadaşlıkların sürdürülmesinin zor olduğu ve yeni arkadaşlıklar kurmanın neredeyse imkânsız olduğu bir zamanda, insanlığını yitirme eğilimimizi kısa devre yapabiliriz.
KAYNAKÇA & İLERİ OKUMA
