Tarih: 06.06.2021
Yazar: Fuat Bayrakçı
Ortalama Okuma Süresi: 3 dakika
Zaman algısı, beynin gelen bilgiyi ne kadar hızlı işleyebildiğine bağlıdır. Bilim adamları, hayvanlara önce yavaş başlayan daha sonra hızlanan ışık atımlarını göstererek bunu ölçmeye çalıştılar. Işık o kadar hızlı yanıp sönüyor ki, sanki sürekli yanıyormuş gibi görünüyor. Dikkatlice yerleştirilmiş beyin elektrotları, bu anın ne zaman gerçekleştiğini ortaya çıkarabilir.
Araştırmalar, daha hızlı metabolizmaya sahip daha küçük hayvanların, daha tıknaz, daha yavaş hayvanlara göre daha yüksek titreşen ışık frekanslarını algılayabildiğini gösteriyor. Tıpkı The Matrix’teki Neo’nun mermilerden kaçması gibi, hareketler ve olaylar daha yavaş gelişiyor gibi görünebilir.
Görünüşe göre semenderler ve kertenkeleler zamanı kedi ve köpeklerden daha yavaş algılıyor. Ve bu, sineklerin yuvarlanan gazetelerden kaçmak için çileden çıkaran yeteneklerini açıklamaya yardımcı olsa da, önemli bir soruyu da gündeme getiriyor: neden?
Evrimsel bir bakış açısıyla, hızlı tepki vermesi gereken hayvanlar için zamanı daha iyi çözünürlüklerde algılamak mantıklıdır. Ancak asıl dikkat çekici olan şey, bazı hayvanların zaman deneyimlerini ihtiyaçlarına göre artırıp azaltıyor olmasıdır. Örneğin, bazı kılıç balıkları avlanmaya başlamadan önce beyne giden kan akışını hızlandırır, zaman algılarını yavaşlatır ve saniyede işleyebilecekleri kare sayısını artırır. Böylece daha hızlı tepki vermelerine yardımcı olur.
Bir başka yerde ise, fareler üzerinde yapılan çalışmalar, beyindeki dopamin üreten nöronları uyararak zaman algısının hızlandırılabileceğini göstermiştir.
Bu bulguların, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi dopamine bağlı bozuklukları olan kişiler için derin etkileri vardır. Burada dopaminde bir azalma var, bu yüzden hastalar zamanı daha yavaş algıladıkları için belki de dürtüsel olabilirler.
Tersine, dopamin seviyelerini artıran ilaçlar ise zaman algısını hızlandırdıkları için faydalı olabilirler. Ancak, bu sadece çalışan bir hipotez.
KAYNAKÇA & İLERİ OKUMA
