Tarih: 02.01.2021
Yazar: Burçak Abay
Ortlama Okuma Süresi: 4 dakika
Şizofreni, psikotik rahatsızlıklar arasında en karmaşık ve ağır geçirilen hastalıklardan biridir. Temelinde psikozun yattığı bu hastalık, kişilerde kendini farklı semptomlarla gösterebilir. Bazı zamanlarda kişi gerçek ile halüsinasyonları birbirinden ayırabilir, insanlarla sağlıklı bir şekilde iletişim kurabilir, hayatını normal bir şekilde sürdürebilir. Diğer zamanlarda ise kişi konuşmakta güçlük çeker veya mantıklı cümleler kuramaz, insanlarla sağlıklı bir ilişki sürdüremez ve gerçeklikten kopar. Bu semptomlardan halk arasında en yaygın bilinenleri halüsinasyon ve delüzyondur.
Halüsinasyon gören hastalar, etraflarında birinin olduğunu veya bir ses duyduklarını söylerler. Fakat bu ses ve kişiler gerçek değildir. Delüzyonda ise hastalar gerçek olması olası olmayan düşüncelerinden bahsederler. Bu semptomlar, şizofreni hastalarının hayatı için tehlike oluşturma olasılığı yüksek olan semptomlardır. Halüsinasyon veya delüzyon deneyimlediklerinde, hastalar bu durumu durdurmak için ya da duydukları veya gördükleri kişinin isteklerini yerine getirmek için kendilerine veya başkalarına zarar verebilirler.
Şizofreni hastalığının bu kadar çok yaygın ve bilinir olmasının sebepleri birkaç faktör ile açıklanabilir. Biyolojik faktörlere bakıldığında bir çocukta şizofreni hastalığının görülmesi, anneni hamilelikte maruz kaldığı viral hastalıklara veya ‘perinatal hypoxia’ denilen, bebeğin doğum sırasında veya doğumdan sonra bir süre oksijensiz kalmasından kaynaklanabilir. Genetik faktörlere bakıldığında ise kişiye genetik olarak aktarılan bilişsel eksiklikler görülür. Bu eksiklikler günlük hayatı sürdürmede zorluklara ve iletişim zorluklarına yol açabilir. Bu faktörler şizofreni hastalığının kimlerde daha yaygın görüldüğünü açıklamada da etkili olur. İkiz kardeşlere bakıldığında kardeşlerden biri şizofreni hastası ise diğer kardeşin de hastalığa yakalanma oranı, tek yumurta ikizlerinde %46, çift yumurta ikizlerinde ise % 14’ tür. İkiz olmayan kardeşlerde ise diğer kardeşte hastalık görülme oranı %10’ a düşer. Bunlara ek olarak erkeklerde şizofreni görülme olasılığı kadınlarda daha fazladır ve hastalık kadınlara göre erkeklerde daha genç yaşta kendini gösterir. Bu denli yaygın olan şizofreni hastalığında maalesef dünya genelinde şizofreni hastalarının %10 -%15 i intihar etmektedir.
Hastalık ve semptomları bazı insanlar için her ne kadar korkutucu görünse de şizofreninin birden çok tedavisi vardır. Bu tedaviler hastaya ilaç olarak veya terapi ile verilebilir. Aile terapisi alarak hastalık hakkında bilgi sahibi olmak ve hastaya buna göre davranmak tedavi sürecini olumlu bir şekilde etkiler. Ailesi ile birlikte olmayan hastalarda ise grup terapileri uygulanabilir. Hasta ağır durumda ise, hastanelerde hastanın durumuna uygun tedavi yöntemi seçilip hastanın sosyal hayatına ve sağlığına kavuşması sağlanabilir.
KAYNAKÇA & İLERİ OKUMA
Şizofreni | Nolen-Hoeksema, S. (2013). Abnormal Psychology (6th ed.). McGraw-Hill Education.
