Güneş

Güneş de dahil olmak üzere gökyüzünde gördüğünüz her yıldız bir gün ölecek. İşler ağırlaşmaya başlamadan önce bu fikre şimdiden alışmak en iyisidir. Neyse ki biraz zamanımız var.

Güneşimiz şu anda hidrojenin çekirdeğindeki helyuma füzyonu yoluyla güç sağlıyor. Bu genellikle iyi bir şeydir. Çünkü bu füzyon süreci 149 milyon kilometre ötedeki küçük sulu kayamızda keyfini çıkarmaya başladığımız tüm ısıyı, ışığı ve sıcaklığı sağlar. Fakat sonunda güneşin yakıtı bitecek. Güneşte hala bol miktarda hidrojen olacak, ama herhangi bir şekilde kullanılabileceği çekirdekte olmayacak.

Yorulmak bilmeyen içe doğru yerçekimine karşı koyacak hiçbir enerji kaynağı olmadığında (ayaklarınızı sürekli yere diken aynı yerçekimi kuvveti), güneş büzülür. Çekirdekteki sıcaklıklar ve basınçlar küçüldükçe (çünkü başka ne yapacaklardı) kritik bir noktaya gelene kadar tırmanmaya devam eder: Helyumun kendisinin karbon ve oksijene dönüşebileceği nokta yine enerji açığa çıkarır ve bu güneşi eski ihtişamına geri döndürür. Neredeyse. Bu noktada güneşimizin çekirdeğinin sıcaklığı yaklaşık 100 milyon Kelvin’dir.

Adım Adım Süreç, Sıralama

Ama sonra helyum biter. Güneş çöker. Sonra yeniden alevlenir. Güneş büyür. Sonra çöker, yeniden alevlenir ve büyür. Ve bu böyle sürekli devam eder. Bu, Güneş’in kendini parçalarken yaptığı korkunç bir danstan başka bir şey değildir.

Her yeni döngüde, güneşin atmosferinin bazı kısımları, aşırı ısınmış parçacıkların rüzgarlarına binen yırtık pırtık yelkenler gibi güneş sistemine doğru dalgalanarak tamamen ayrılıyor. Sonunda, geriye kalacak tek şey, kalan karbon ve oksijenin çekirdeğidir. Güneş, daha ağır herhangi bir şeyi birleştirmek için yeterli yerçekimine sahip değildir. Bu çekirdeği çevreleyen (şimdi daha doğru bir şekilde beyaz cüce olarak bilinir , çünkü tam anlamıyla beyaz-sıcaktır ve astronomik nesneler nispeten küçüktür), güneşimizin artık feshedilmiş olan güneş sistemine yayılmış kalan kalıntılarıdır.

Yeni ortaya çıkarılan çekirdekten gelen yoğun radyasyon (burada X ışınlarından bahsediyoruz) bu kalıntıları yırtar. Onları tutuşturur ve aydınlatır. Sonunda kendi radyasyonunu yaymalarına neden oluyor. Bu süreci tanımlayan fizik tanımı floresandır ve floresan ampullerin ardındaki fizikle aynıdır.

Ama bu biraz daha büyük. Işıkyılı uzaklıktan görülebilen bu gezegenimsi nebulalar, güneş benzeri bir yıldızın son eseridir. Yıldızlararası uzayın sessiz boşluğuna kararmadan önce yalnızca 10.000 yıl süren güzel, benzersiz, aydınlatmalı bir başyapıt.

Tüm yıldızlar ve tabii ki güneş de dahil olmak üzere bu nihai kaderi yaşayacak. Ancak bu süreç 5 milyar yıl daha gelişmeye başlamayacak. Dediğim gibi, biraz zamanımız var.

 

 

KAYNAKÇA & İLERİ OKUMA

ÇEVİRİ | DISCOVERY
BAŞLIK GÖRSELİ | NATIONAL GEOGRAPHIC
Güneş Görseli | NASA