Tarih: 26.02.2021
Yazar: Fuat Bayrakçı
Ortalama Okuma Süresi: 3 dakika
Dünyanın dönüşünü doğrudan hissedemiyoruz çünkü onunla birlikte dönüyoruz. Ancak Dünya herhangi bir kütle kaybetmeden kendisini bir şekilde sıkıştırsaydı, açısal momentumunu korumak için daha hızlı dönmesi gerekecekti. Tıpkı fizik öğretmenlerinin çok sevdiği buz patencisi gibi. Bu, üzerimize etki eden merkezkaç kuvvetini artıracak ve bu kuvvet radyal olarak dışarıya doğru hareket ettiği için, yerçekimi kuvvetini kısmen ortadan kaldıracak ve ağırlığımız azalacaktır.
Dünya’nın çapını yarıya indirmek, ağırlığımızı yaklaşık 1,2 kg azaltacaktır ki bu muhtemelen fark etmek için yeterli değildir. Ancak merkezkaç kuvveti doğrusal olarak artmaz ve çeyrek boyutlu bir Dünya’da ağırlığınız toplamda 15 kg düşer, böylece daha hafif hissedersiniz ve daha yükseğe zıplayabilirsiniz.
Bunun rotasyonun kendisi tartışmalı bir duygu olarak sayılıp sayılmayacağı. Atlıkarıncada, dönüşü hissedersiniz çünkü sürüşün yarıçapı o kadar küçüktür ki, merkezkaç kuvveti vücudunuzun uzunluğu boyunca gözle görülür şekilde değişir. Bunun olması için, “minyatür” Dünyamız o kadar küçük olmalıydı ki, kendi yüksekliğiniz gezegenin yarıçapının önemli bir oranı olmalıydı. Tabi biz bu noktaya varmadan çok önce, Dünya kendi merkezkaç kuvvetinden parçalanırdı.
Neden Dünyanın döndüğünü hissetmiyoruz?
Hızlı bir şekilde dönen bir döner kavşakta isek, bizi atmak isteyen garip bir güç hissedebiliriz. Dünyamız, uzayda yaklaşık 1.000 km / s hızla dönen dev bir döner kavşak gibidir (İngiltere’nin enleminde ölçüldüğü üzere). Öyleyse neden aynı gücü gerçekten güçlü bir şekilde hissetmiyoruz? Bunun nedeni, üzerimize etki eden başka bir kuvvetin olmasıdır: yerçekimi. Bu bizi yere, Dünya’nın dönüşünün bizi atmaya çalıştığından yaklaşık 1000 kat daha güçlü tutuyor.
Peki Dünya neden dönüyor?
Güneş Sistemi, türbülanslı bir gaz ve toz bulutundan neredeyse beş milyar yıl önce oluştu. Bu buluttaki atomların ve moleküllerin hareketlerinin ortalamasının tam olarak sıfır olması son derece düşüktü. Esasında, belirli bir yönde hareket etme veya dönme eğilimi olurdu.
Bulut yerçekimi altında çöktüğü için, açısal momentumun korunması, bulutun ilk dönüşünün büyütülmesini ve sonunda onu bir disk haline getirmesini sağladı. Dünya bu diskin içinde oluştu ve dönüyor çünkü açısal momentumunu ‘ana’ bulutundan miras aldı.
KAYNAKÇA & İLERİ OKUMA
